Thống Nhất là huyện nằm ở vị trí trung tâm của tỉnh, có 24 dân tộc thiểu số với trên 8.254 người, sinh sống rải rác, xen kẽ ở các xã, thị trấn, trong đó tập trung nhiều nhất ở các xã: Lộ 25, Xuân Thiện, Hưng Lộc và Bàu Hàm 2. Ngoài ra, còn có 578 người là đồng bào dân tộc Khmer đến từ tỉnh Trà Vinh đang tạm trú chủ yếu ở xã Gia Kiệm. Hoạt động kinh tế chính của đồng bào các dân tộc là sản xuất nông nghiệp, một số ít là thủ công nghiệp.
Thực hiện quyết tâm thư tại Đại hội đại biểu các dân tộc thiểu số huyện Thống Nhất lần thứ III năm 2019, nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống cho đồng bào các dân tộc thiểu số, giai đoạn 2019 - 2024 huyện Thống Nhất tiếp tục đẩy mạnh phát triển kinh tế, thực hiện tốt chính sách an sinh xã hội, triển khai thực hiện các chương trình giảm nghèo bền vững, nâng cao đời sống văn hóa, phát triển giáo dục và giữ vững an ninh chính trị vùng dân tộc thiểu số.
Lãnh đạo Ban Dân tộc, Lãnh đạo huyện và các đại biểu dân tộc thiểu số tại Đại hội Đại biểu các dân tộc thiểu số huyện Thống Nhất lần thứ IV năm 2024 (Ảnh: Xuân Hải)
Trong công tác giảm nghèo, huyện đã tạo điều kiện cho 59 hộ nghèo là dân tộc thiểu số vay vốn phát triển kinh tế, hỗ trợ tiền điện cho 230 hộ, xây dựng 26 căn nhà tình thương, hỗ trợ tết Nguyên đán 510 lượt hộ, hỗ trợ theo mô hình giảm nghèo cho 16 hộ với tổng số tiền trên 3,8 tỷ đồng. Bên cạnh đó, với phương châm “xây dựng xã hội học tập, tạo cơ hội bình đẳng để ai cũng được học, học suốt đời, đặc biệt đối với người DTTS"; hội nhập nền giáo dục “trên cơ sở bảo tồn và phát huy bản sắc dân tộc"....trong 05 qua huyện đã huy động 100% trẻ em 6 tuổi người dân tộc thiểu số vào lớp 1, xét tuyển 54 học sinh dân tộc thiểu số vào Trường THPT dân tộc nội trú tỉnh và Trường THCS-THPT Điểu Xiểng, thực hiện miễn, giảm học phí cho 43 học sinh, hỗ trợ chi phí học tập cho 78 học sinh và 134 sinh viên, hỗ trợ tiền ăn cho 36 học sinh với tổng số tiền gần 200 triệu đồng, hàng năm UBND huyện còn phối hợp với Ủy ban MTTQVN huyện, các tổ chức, cá nhân mạnh thường quân tặng hàng trăm phần quà cho các em học sinh người dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện. Ngoài ra, huyện còn thực hiện chính sách miễn, giảm viện phí cho đồng bào các dân tộc thiểu số, đẩy mạnh tuyên truyền phòng chống dịch, bệnh, kế hoạch hóa gia đình, cấp phát tổng cộng 8233 thẻ BHYT tạo điều kiện để đồng bào các dân tộc thiểu số được chăm sóc sức khỏe thường xuyên… Đến nay, đời sống vật chất, tinh thần của đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện Thống Nhất được cải thiện rõ rệt, năm 2024 toàn huyện chỉ còn 64 hộ nghèo là dân tộc thiểu số.
Ông Trần Đức Hòa – Phó Chủ tịch UBND huyện Thống Nhất khen thưởng đột xuất Đội Cồng chiêng Dân tộc Chơro xã Xuân Thiện đạt Huy chương Bạc tại Hội diễn Đàn, Hát dân ca ba miền tại tỉnh Nghệ An
Công tác xây dựng hệ thống chính trị cơ sở vùng dân tộc thiếu số luôn được đảng bộ, chính quyền quan tâm. Hiện nay, trên địa bàn huyện có 01 lãnh đạo chủ chốt giữ chức vụ Phó Chủ tịch UBND huyện, 03 đại biểu HĐND huyện, 09 đại biểu HĐND xã và 47 cán bộ, công chức, viên chức là đồng bào dân tộc thiểu số. Từ năm 2019 đến nay, huyện đã bồi dưỡng, kết nạp được 17 đảng viên người dân tộc thiểu số, toàn huyện có 14 người uy tín là lực lượng nòng cốt trong việc nắm bắt tâm tư nguyện vọng, cũng như phối hợp với địa phương triển khai thực hiện các chính sách về chăm lo đời sống cho đồng bào dân tộc thiểu số. Ngoài ra, để nâng cao hiểu biết về pháp luật, vận động đồng bào tích cực tham gia các phong trào bảo vệ ANTQ, không để kẻ xấu lợi dụng lôi kéo vào những việc làm vi phạm pháp luật, hàng năm UBND huyện đã chỉ đạo các cơ quan chức năng, UBND các xã triển khai thực hiện công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số và đã tuyên truyền cho hơn 2000 lượt đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện.
Công tác bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc thiểu số được quan tâm, đầu tư thường xuyên. Bên cạnh việc duy trì tổ chức lễ hội truyền thống, huyện Thống Nhất tiếp tục đầu tư cải tạo, nâng cấp Nhà văn hóa dân tộc Chơro thuộc xã Xuân Thiện phục vụ nhu cầu sinh hoạt văn hóa của đồng bào dân tộc Chơro. Hiện nay, Nhà văn hóa dân tộc Chơro trưng bày 28 hiện vật là đồ trang sức, đồ dùng trong sinh hoạt, sản xuất của đồng bào dân tộc Chơro trước kia, huyện còn trao tặng 20 bộ trang phục (2023), 02 bộ cồng chiêng (2024) để đồng bào trưng bày và sử dụng trong các dịp lễ, tết quan trọng. Năm 2023, Đội Cồng chiêng Dân tộc Chơro xã Xuân Thiện đại diện đồng bào dân tộc thiểu số tỉnh Đồng Nai tham gia Hội diễn Đàn, Hát dân ca ba miền tại tỉnh Nghệ An do Cục Văn hóa cơ sở, Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch tổ chức và đạt Huy Chương bạc.
Ông Trần Đức Hòa – Phó Chủ tịch UBND huyện Thống Nhất tặng quà cho đồng bào dân tộc Chơ-ro tại xã Xuân Thiện (Ảnh: Bảo Quốc)
Có thể nói, giai đoạn 2019 – 2024, mặc dù còn một số khó khăn nhưng đảng bộ, chính quyền huyện Thống Nhất đã có nhiều nỗ lực trong thực hiện công tác dân tộc và chính sách dân tộc làm thay đổi rõ rệt bộ mặt về kinh tế, xã hội góp phần xây dựng nông thôn mới, củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc, giữ vững an ninh, chính trị vùng dân tộc thiểu số. Phát huy kết quả đạt được, tại Đại hội đại biểu các dân tộc thiểu số huyện Thống Nhất lần thứ IV năm 2024, huyện Thống Nhất tiếp tục đề ra các mục tiêu trọng tâm giai đoạn 2024 – 2029 như: Nâng cao chất lượng của bộ máy làm công tác dân tộc từ huyện đến cơ sở, đổi mới nội dung, phương thức và nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị ở các xã có đông đồng bào dân tộc thiểu số gắn với giáo dục ý thức tự vươn lên của từng hộ, từng dân tộc; Phát huy vai trò của người có uy tín trong công tác tuyên truyền, vận động đồng bào dân tộc; Kịp thời xây dựng, ban hành các chương trình, kế hoạch cụ thể hóa chủ trương của Đảng và Nhà nước đối với công tác dân tộc; Đầu tư cơ sở vật chất, đào tạo nghề, cử tuyển con em đồng bào dân tộc thiểu số; Thực hiện tốt các chính sách về an sinh xã hội, tạo điều để đồng bào các dân tộc phát triển sản xuất, tự lực vươn lên./.