Lễ Yang Koi là lễ cúng thần lúa – cúng lúa mới của đồng bào dân tộc Mạ. Lễ được tổ chức sau khi kết thúc mùa thu hoạch của đồng bào.
Lễ Yang Koi là tín ngưỡng của người Mạ. Lễ nhằm mục đích cảm tạ các vị thần (thần mặt trời, thần nước, thần đất… ) đã giúp cho người dân có một mùa màng bội thu cho họ có cái ăn, cái mặc và lễ cũng là nghi thức để con người cầu mong các vị thần tiếp tục phù hộ, chở che để cho con người cái ăn cái mặc cuộc sống no đủ những năm tiếp theo.
Trước đây, lễ cúng được tổ chức tại nhà dài nhưng gần đây do kết cấu cộng đồng có sự thay đổi nên mỗi dòng họ, mỗi nhà tùy theo điều kiện tự tổ chức.
Để chuẩn bị lễ người dân dùng cây tre làm cây Nêu, cây Nêu - một biểu tượng không thể thiếu trong lễ Yang Koi, cây Nêu sẽ được làm thành 3 bậc mỗi bậc có 1 biểu tượng khác nhau, phần trên cùng của cây Nêu là các vị thần linh, phần ở giữa là tổ tiên, phần dưới cùng là con người.
Lễ vật được người Mạ dâng lên thần linh tùy vào kinh tế của mỗi gia đình như: trâu, bò, lợn, gà, dê, lúa mới, rượu cần … để cảm tạ các vị thần trong thời gian qua.
Người uy tín đang thực hiện nghi lễ cúng tại lễ Yang Koi
Nghi thức Lễ được trưởng họ, người có uy tín hay già làng đứng ra thay mặt dân làng dâng lễ vật lên các vị thần tạ ơn các vị thần đã cho mua màng bội thu và cầu mong những năm tiếp theo dân làng sẽ có cuộc sống no đủ, bình yên…
Người dân múa hát tại Lễ Yang Koi
Sau khi tiến hành xong nghi thức lễ, lúc này mọi người sẽ đi vòng quanh đánh cồng chiêng, ca hát và chơi các trò chơi dân gian… để thể hiện niềm vui hạnh phúc khi được các vị thần bao bọc che chở cho cái ăn cái mặc cho cuộc sống đủ đầy đến ngày hôm nay.
Các trò chơi dân gian được tổ chức tại lễ Yang Koi
Theo truyền thống, lễ Yang Koi (chủ yếu là phần hội) có thể chơi kéo dài đến 3 ngày đêm, có khi cả tuần lễ. Nhưng ngày nay thường diễn ra trong một ngày một đêm. Dẫu quy mô, nghi thức đã giản tiện hơn trước đây nhưng lễ cúng Yang Koi vẫn được tôn trọng trong đời sống tâm linh của đồng bào dân tộc Mạ. Đây là lễ cúng mà người Mạ quan niệm rằng vị thần này liên quan trực tiếp đến lương thực của cuộc sống cộng đồng họ./.