Năm 2023, tình hình kinh tế trong nước tiếp tục biến động, phức tạp, khó lường, với thời cơ, thuận lợi và khó khăn, thách thức đan xen. Tuy nhiên, với sự quyết tâm chỉ đạo, lãnh đạo của Tỉnh ủy, UBND tỉnh và sự nỗ lực của Ban Dân tộc và các sở, ngành, UBND các huyện, thành phố đã phối hợp tham mưu UBND tỉnh trong công tác triển khai thực hiện các chương trình, chính sách dân tộc đảm bảo đồng bộ, kịp thời, hiệu quả và đã đạt được một số kết quả nhất định:
Công tác tham mưu thực hiện công tác dân tộc, chính sách dân tộc
Về thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia (CTMTQG) phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi (DTTS&MN) giai đoạn I: Từ năm 2023 – 2025: Ban Dân tộc đã tham mưu UBND tỉnh trình HĐND tỉnh thông qua Nghị quyết số 07/2023/NQ-HĐND ngày 14 tháng 7 năm 2023 quy định nguyên tắc, tiêu chí, định mức phân bổ vốn ngân sách địa phương thực hiện CTMTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi trên địa bàn tỉnh Đồng Nai 2023 – 2030, giai đoạn I: giai đoạn 2023 – 2025. Đồng thời, tham mưu UBND tỉnh Quyết định triển khai thực hiện Nghị quyết số 07; Ban hành kế hoạch về thực hiện CTMTQG phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào DTTS&MN trên địa bàn tỉnh Đồng Nai năm 2023; Tổng hợp nguồn vốn thực hiện năm 2023 đối với Dự án 1.
Tham mưu UBND tỉnh tổ chức Hội thảo “Lao động người dân tộc thiểu số di cư đến Đồng Nai – Thực trạng và giải pháp" với 150 đại biểu tham dự, nhằm đánh giá thực trạng đời sống kinh tế, xã hội, lao động người dân tộc thiểu số di cư đến Đồng Nai. Đồng thời, để kịp thời nắm bắt tâm tư, nguyện vọng chính đáng của lao động người dân tộc thiểu số di cư đến Đồng Nai. Tham vấn ý kiến của các nhà nghiên cứu, các chuyên gia, cơ quan hoạch định chính sách và quản lý nhà nước đối với lao động người dân tộc thiểu số di cư đến Đồng Nai.
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Sơn Hùng chủ trì Hội thảo “Lao động người dân tộc thiểu số di cư đến Đồng Nai – Thực trạng và giải pháp".
Ban Dân tộc đã tổ chức Hội nghị phổ cập kiến thức về ứng dụng công nghệ thông tin cho công chức làm công tác dân tộc cấp tỉnh, huyện và cán bộ phụ trách công tác dân tộc cấp xã trên địa bàn tỉnh Đồng Nai cho 117 đại biểu; Đồng thời, tham mưu UBND tỉnh ban hành Quyết định về Quy chế quản lý, vận hành, khai thác hệ thống thông tin dữ liệu công tác dân tộc tỉnh Đồng Nai; Ban Dân tộc ban hành kế hoạch triển khai thực hiện Chiến lược phát triển gia đình vùng đồng bào DTTS và miền núi tỉnh Đồng Nai năm 2023. Theo đó, nội dung thực hiện năm 2023 là tổ chức Hội nghị biểu dương, khen thưởng 50 hộ gia đình DTTS tiêu biểu.
Lãnh đạo tỉnh tặng Giấy khen cho các đại biểu tại Hội nghị biểu dương, khen thưởng hộ gia đình DTTS tiêu biểu năm 2023.
Thực hiện Đề án “Tăng cường hợp tác quốc tế hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh Đồng Nai đến năm 2025". Theo đó, năm 2023 đã thực hiện: Bàn giao 07 căn nhà hữu nghị do tổ chức LEDD tài trợ cho các hộ dân tộc thiểu số khó khăn về nhà ở tại xã Thanh Sơn, huyện Định Quán theo Quyết định số 1809/QĐ-UBND ngày 01/8/2023 của Ủy ban nhân dân tỉnh Đồng Nai với tổng vốn thực hiện: 745.360.000 đồng. Đang thực hiện các dự án: “Xây dựng hệ thống nước sạch cho các trẻ mầm non tại ấp 4, xã Tà Lài, huyện Tân Phú" do tổ chức Latter Day Saint Charities (LDSC/Hoa Kỳ) tài trợ; Tiếp tục thực hiện các quy trình để hỗ trợ 02 căn nhà tại xã Gia Canh và thị trấn Định Quán, huyện Định Quán. Đồng thời, phối hợp Liên hiệp các tổ chức hữu nghị tỉnh kêu gọi viện trợ dự án xây dựng phòng học, trang thiết bị phục vụ học tập tại 03 trường tiểu học vùng DTTS&MN huyện Định Quán.
Thực hiện Quyết định 771/QĐ-TTg ngày 26/6/2018 của Thủ tướng Chính phủ, Ban Dân tộc phối hợp với Học viện Dân tộc (Ủy ban Dân tộc) tổ chức lớp bồi dưỡng kiến thức dân tộc cho CBCCVC trên địa bàn tỉnh năm 2023 cho 105 học viên thuộc đối tượng 4 là CBCC tham mưu công tác dân tộc cấp huyện, cấp xã; Bí thư, Trưởng ấp vùng đồng bào DTTS.
Thực hiện chính sách đối với người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số: Ban Dân tộc phối hợp với UBND các huyện, thành phố tổ chức gặp mặt và tặng quà nhân dịp Tết Nguyên Đán cho 203 người có uy tín, Tết truyền thống của đồng bào dân tộc thiểu số cho 21 người có uy tín với kinh phí là: 112.000.000 đồng; Tổ chức lớp bồi dưỡng nghiệp vụ công tác dân tộc cho gần 200 người có uy tín tham dự; Hỗ trợ vật chất, động viên tinh thần cho người có uy tín theo quy định tại Quyết định số 12 của Thủ tướng Chính phủ; Cấp báo cho người có uy tín với số lượng là: 70.549 tờ Báo Đồng Nai, 19.892 tờ Báo Dân tộc và Phát triển với tổng số kinh phí: 390.491.000 đồng; Định kỳ, tổ chức Hội nghị gặp mặt người có uy tín 6 tháng và năm nhằm thông tin tình hình phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh của tỉnh, cũng như nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của đồng bào DTTS; Tổ chức Đoàn cho 48 đại biểu người có uy tín đi học tập trao đổi kinh nghiệm ngoài tỉnh; Tổ chức đưa Đoàn đại biểu 05 người có uy tín tham gia “Chương trình biểu dương, tôn vinh điển hình tiên tiến là người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số toàn quốc năm 2023" tại Hà Nội.
Đại biểu người có uy tín tham dự tại “Chương trình biểu dương, tôn vinh điển hình tiên tiến là người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số toàn quốc năm 2023".
Thực hiện Nghị quyết số 12/2022/NQ-HĐND của Hội đồng nhân dân tỉnh ngày 08/7/2022 quy định mức hỗ trợ đối với người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh Đồng Nai. Theo đó trong năm 2023: Cấp kinh phí hoạt động hàng tháng cho người có uy tín với tổng kinh phí 1.973.600.000 đồng; đã cấp 64 thẻ với kinh phí 42.165.280 đồng.
Ban Dân tộc chủ trì phối hợp các đơn vị: Sở Giáo dục và Đào tạo, Sở Tư pháp và Sở Nội vụ họp thống nhất chủ trương tham mưu Ủy ban nhân dân tỉnh trình Hội đồng nhân dân tỉnh ban hành Nghị quyết xây dựng chính sách đặc thù của địa phương quy định vùng tạo nguồn đào tạo nhân lực cho các dân tộc vào các trường DTNT để áp dụng công tác tuyển sinh từ năm học 2024 – 2025 trở đi. Theo đó, năm học 2023-2024, toàn tỉnh có 271 học sinh dân tộc thiểu số được tuyển mới vào học tại các Trường dân tộc nội trú, trong đó: Trường Dân tộc nội trú Trung học cơ sở - Trung học phổ thông Điểu Xiểng tuyển mới 101 em; Trường Phổ thông Dân tộc nội trú liên huyện Tân Phú - Định Quán tuyển mới 70 học sinh; Trường Trung học phổ thông dân tộc nội trú tỉnh tuyển mới 96 học sinh.
Bên cạnh đó, Ban Dân tộc luôn chú trọng công tác nắm tình hình vùng DTTS để kịp thời tham mưu đề xuất Tỉnh ủy, UBND tỉnh xử lý các vấn đề phát sinh, nguy cơ xảy ra mất ổn định an ninh trật tự vùng đồng bào DTTS như: Ban hành văn bản nắm tình hình vùng đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh; Thành lập Đoàn khảo sát tình hình hộ đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn ấp Gia Ui, xã Xuân Tâm, huyện Xuân Lộc; Phối hợp UBND huyện Cẩm Mỹ nắm tình hình của trên 300 nhân khẩu là đồng bào DTTS từ tỉnh Hà Giang đang làm việc tại Công ty cao su Đồng Nai; Nắm tình hình đồng bào DTTS tại xã Tây Hòa, huyện Trảng Bom.
Về công tác tổ chức tuyên truyền, phổ biến pháp luật
Thực hiện tốt công tác tuyên truyền, vận động đồng bào DTTS góp phần nâng cao nhận thức, ý thức tuân thủ pháp luật trong đồng bào DTTS; đưa chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước đi vào cuộc sống và giữ vững an ninh chính trị trật tự an toàn xã hội. Trong năm 2023, Ban Dân tộc đã tổ chức thực hiện kế hoạch tuyên truyền về bình đẳng giới; công tác tuyên truyền phổ biến, pháp luật trong đồng bào dân tộc thiểu số, cụ thể: Tổ chức tuyên truyền về phổ biến giáo dục pháp luật và vận động đồng bào vùng dân tộc thiểu số và miền núi trên địa bàn tỉnh Đồng Nai năm 2023 tại 18 điểm với số lượng gần 2.700 lượt người tham dự; Tổ chức 03 lớp tập huấn bồi dưỡng kiến thức, nâng cao kỹ năng tuyên truyền pháp luật về bình đẳng giới cho Chủ tịch, Phó Chủ tịch Hội Liên hiệp phụ nữ cấp xã, người làm công tác dân tộc, Bí thư ấp và Trưởng ấp trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số năm 2023 với hơn 600 đại biểu tham dự; Ban Dân tộc đã tham mưu UBND tỉnh ban hành Kế hoạch về việc tổ chức Hội nghị chuyên đề phổ biến, giáo dục pháp luật đối với đồng bào dân tộc Chăm, Hoa, Khmer trên địa bàn tỉnh năm 2023. Theo đó, đã phối hợp với Công an tỉnh, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh tổ chức tuyên truyền tại 13 điểm trên địa bàn các huyện: Tân Phú, Định Quán, Trảng Bom, Xuân Lộc, Cẩm Mỹ, Long Thành và thành phố Long Khánh với số lượng 1.646 đại biểu tham dự. Qua đó, hội nghị nhận được sự quan tâm và tham dự đông đủ của đồng bào DTTS; Từ đó góp phần vào sự thành công của đợt tuyên truyền tại cơ sở, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật trong đồng bào dân tộc thiểu số nói chung và đồng bào dân tộc Chăm, Hoa, Khmer trên địa bàn tỉnh nói riêng. Đồng thời, phối hợp thực hiện các chuyên đề dân tộc trên sóng Phát thanh và truyền hình tỉnh; Thời gian phát sóng cụ thể: Vào lúc 17h50 phút ngày thứ 6 kênh ĐN2 và 15h05 phút ngày thứ 7 kênh ĐN1; Phối hợp với Báo Đồng Nai thực hiện chuyên mục về công tác dân tộc theo Chương trình phối hợp giai đoạn 2023 – 2025.
Tại các địa phương vai trò của người có uy tín luôn được phát huy: Người có uy tín tích cực trong các hoạt động tuyên truyền, đảm bảo an ninh trật tự trong vùng đồng bào dân tộc. Công tác vận động, tuyên truyền con em người dân tộc thiểu số tham gia nghĩa vụ quân sự cũng được chú trọng, trong đợt tuyển quân đầu năm 2023, có 227 thanh niên dân tộc thiểu số tham gia.
Về phối hợp chăm lo tết cho đồng bào dân tộc thiểu số: Ban Dân tộc đã phối hợp với UBND các huyện, thành phố cấp 466.560.000 đồng cho 648 sinh viên là người dân tộc thiểu số có hộ khẩu ở tỉnh Đồng Nai đang học tại các trường trung cấp, cao đẳng, đại học trong và ngoài tỉnh Đồng Nai; Tham mưu UBND tỉnh tổ chức chăm lo tết Nguyên đán Quý Mão 2023 cho đồng bào dân tộc xã Phú Lý, huyện Vĩnh Cửu. Tại đây, Đoàn đã trao tặng 250 phần quà với tổng giá trị 125 triệu đồng. Các hoạt động chăm lo, vận động, quyên góp giúp đỡ các hộ dân tộc thiểu số có hoàn cảnh khó khăn được quan tâm, duy trì thường xuyên. Tính đến nay, cơ quan làm công tác dân tộc phối hợp với các đơn vị liên quan và các tổ chức, cá nhân trao tặng trên 7.000 phần quà tổng trị giá trên 3 tỷ đồng cho hộ gia đình dân tộc thiểu số có hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn tỉnh.
Về văn hóa - xã hội:
Ban Dân tộc phối hợp các ngành địa phương tiếp tục quan tâm bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa như: phối hợp đồng bào của các địa phương tổ chức Lễ, tết truyền thống của đồng bào DTTS như: Lễ hội Sayangva (mừng lúa mới), Sayangbri (cúng thần rừng) của đồng bào Chơro; Lễ cung Yang – Bơnơm (cúng thần núi) của đồng bào Mạ, Ramadan của đồng bào Chăm tại 02 huyện: Xuân Lộc và Long Thành, Lễ hội Lòng Tòng của đồng bào Tày, Lễ vía Ông Quan Thánh Đế Quân của đồng bào Hoa... Qua đó, tạo điều kiện để các dân tộc anh em trên địa bàn tham gia giao lưu văn hóa, văn nghệ. Đặc biệt, nâng cao giáo dục truyền thống yêu nước, ý thức trách nhiệm, lòng tự hào về giữ gìn và phát huy truyền thống văn hóa dân tộc, góp phần củng cố, tăng cường khối đại đoàn kết, tôn vinh bản sắc văn hóa các dân tộc. Đồng thời, tại các địa phương như UBND huyện Định Quán, huyện Thống Nhất và thành phố Long Khánh đã tổ chức mua sắm nhạc cụ truyền thống và tổ chức lớp truyền dạy sử dụng cồng chiêng cho đồng bào.
Phối hợp với Sở Thông tin và Truyền thông thực hiện xuất bản phẩm năm 2023 với nội dung: “Lễ hội, tết truyền thống của đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh Đồng Nai – Xưa và nay".
Lễ bàn giao bộ cồng chiêng cho đồng bào dân tộc Châu Mạ, xã Gia Canh, huyện Định Quán.
Với những kết quả đạt được đã góp phần quan trọng vào việc ổn định đời sống, an ninh trật tự vùng dân tộc thiểu số, đồng bào yên tâm sản xuất, tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, pháp luật của Nhà nước. Tuy nhiên, bên cạnh những mặt đạt được công tác dân tộc còn gặp nhiều khó khăn: Kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số so với mặt bằng chung của tỉnh vẫn còn khoảng cách nhất định; Trình độ dân trí của một bộ phận đồng bào dân tộc thiểu số còn thấp, một bộ phận đồng bào còn tâm lý trông chờ ỷ lại chưa tự nỗ lực vươn lên; Khả năng thích ứng chậm với sự phát triển của khoa học công nghệ đã ảnh hưởng không nhỏ đến việc triển khai thực hiện công tác dân tộc, chính sách dân tộc trên địa bàn tỉnh. Tình hình biến đổi khí hậu, giá cả vật tư tăng cao, ảnh hưởng của dịch bệnh…gây khó khăn trong sản xuất và đời sống của đồng bào dân tộc thiểu số.
Để tiếp tục phát huy những kết quả đạt được và khắc phục những khó khăn hạn chế, trong năm 2024, trên địa bàn tỉnh cần thực hiện đồng bộ các giải pháp sau: Tích cực tham mưu triển khai có hiệu quả Chương trình mục tiêu quốc gia hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn I. Chủ động trong việc theo dõi, giám sát, kiểm tra đôn đốc và tổng hợp việc thực hiện chính sách, các chương trình, dự án đang được đầu tư vùng dân tộc; Tăng cường, đổi mới nội dung và phương pháp tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật vùng đồng bào dân tộc thiểu số; Thực hiện tốt công tác giám sát, kiểm tra việc thực hiện các chính sách dân tộc, chủ động, kịp thời trong việc giải quyết các đơn thư khiếu nại, phản ánh của đồng bào dân tộc thiểu số, tránh để phát sinh các điểm nóng; Đồng thời, tranh thủ vận động, phát huy vai trò của người uy tín trong công tác dân vận, đảm bảo an ninh - quốc phòng, an toàn xã hội vùng dân tộc thiểu số./.