Từ ngày 13/5 đến ngày 15/5/2024, tại TP.Quy Nhơn, tỉnh Bình Định, Ủy ban Dân tộc (UBDT) phối hợp với Tổng cục Thống kê (TCTK) tổ chức Hội nghị tập huấn điều tra, thu thập thông tin về thực trạng kinh tế - xã hội (KT-XH) của 53 dân tộc thiểu số (DTTS) năm 2024 và nghiệp vụ thống kê xã hội, môi trường. Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm UBDT Nông Thị Hà và Tổng Cục trưởng TCTK Nguyễn Thị Hương đồng chủ trì Hội nghị.
Tham dự Hội nghị tập huấn có đại diện lãnh đạo tỉnh Bình Định; đại diện Bộ Công an; Quỹ dân số Liên hợp quốc (UNFPA); đại diện lãnh đạo, chuyên viên các vụ, đơn vị thuộc UBDT và TCTK cùng 325 đại biểu thuộc 54 Cục Thống kê và Ban Dân tộc các tỉnh/thành phố trực thuộc Trung ương.
Quang cảnh Hội nghị tập huấn
Cuộc điều tra, thu thập thông tin về thực trạng KT-XH của 53 DTTS năm 2024 sẽ tiến hành thu thập thông tin tại địa bàn trong 1,5 tháng từ ngày 01/7 đến ngày 15/8/2024. Cuộc điều tra lần này hướng đến việc cung cấp thông tin toàn diện về dân số và phân bố dân cư, tiếp cận cơ sở hạ tầng, kinh tế, nghèo đói, an sinh xã hội, văn hóa, xã hội, giáo dục, đào tạo, phát triển nguồn nhân lực, y tế và vệ sinh môi trường nông thôn, cán bộ, đảng viên, di cư tự do, tôn giáo, tín ngưỡng, an ninh nông thôn vùng DTTS.
Phát biểu khai mạc Hội nghị, bà Nguyễn Thị Hương - Tổng cục trưởng TCTK cho biết: Để chuẩn bị thực hiện điều tra, thu thập thông tin về thực trạng KT-XH 53 DTTS năm 2024, TCTK đã phối hợp với UBDT nghiên cứu nhu cầu thông tin về công tác dân tộc căn cứ theo quy định Hệ thống chỉ tiêu thống kê công tác dân tộc (Thông tư số 05/2022/TT-UBDT) và căn cứ kế thừa thông tin đã thu thập thời gian trước đây. Qua thống nhất với UBDT, Tổng cục trưởng TCTK đã ban hành Phương án Điều tra, thu thập thông tin về thực trạng KT-XH của 53 DTTS năm 2024 tại 54 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, trong đó 51 tỉnh có xã thuộc vùng DTTS và miền núi và 3 tỉnh, thành phố có các xã/phường/thị trấn có nhiều người DTTS sinh sống.
Đây là lần thứ 3 UBDT và TCTK tổ chức điều tra, thu thập thông tin trên phạm vi toàn quốc (lần điều tra đầu tiên thực hiện vào năm 2015, lần thứ 2 vào năm 2019). Hội nghị tập huấn lần này sẽ giúp cho lãnh đạo và chuyên viên các đơn vị thuộc TCTK, Cục Thống kê 54 tỉnh/thành phố trực thuộc Trung ương nắm vững nghiệp vụ, tổ chức triển khai hiệu quả việc điều tra, thu thập thông tin về thực trạng KT-XH 53 DTTS năm 2024.
Tại Lễ khai mạc Hội nghị tập huấn, Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm UBDT Nông Thị Hà nhấn mạnh: Năm 2024 là mốc quan trọng chuẩn bị đánh giá giữa kỳ chiến lược phát triển KT-XH giai đoạn 2021 - 2030, Kế hoạch 5 năm 2021 - 2025 và chuẩn bị xây dựng Kế hoạch 5 năm 2026 - 2030. Kết quả của cuộc điều tra năm 2024 sẽ là nguồn dữ liệu quan trọng để đánh giá 5 năm triển khai Đề án tổng thể, Chiến lược công tác dân tộc, đánh giá kết quả thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển KT-XH vùng đồng bào DTTS và miền núi, cũng như kết quả thực hiện công tác dân tộc giai đoạn 2021 - 2025, chuẩn bị xây dựng chương trình mục tiêu quốc gia, kế hoạch phát triển giai đoạn tiếp theo 2026 - 2030.
Để bảo đảm thực hiện tốt công tác điều tra, Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm Nông Thị Hà đề nghị các đại biểu tham dự tập huấn nghiêm túc, quán triệt các nội dung để triển khai hiệu quả tại địa phương, trong đó chú trọng nắm bắt đầy đủ nội dung về nghiệp vụ và công nghệ thông tin phục vụ điều tra; trao đổi tích cực để giải đáp các khó khăn, vướng mắc.
Sau Hội nghị, đề nghị cơ quan công tác dân tộc các tỉnh phối hợp với Cục Thống kê tổ chức tập huấn nghiệp vụ điều tra và tổ chức kiểm tra, giám sát điều tra thực địa; hướng dẫn cơ quan công tác dân tộc cấp huyện phối hợp với cơ quan thống kê cùng cấp thực hiện công tác tập huấn, tuyên truyền và kiểm tra, giám sát điều tra thực địa; xây dựng kế hoạch và dự toán để thực hiện một số nhiệm vụ sau khi kết thúc điều tra như: Tiếp nhận, quản lý, khai thác và sử dụng kết quả điều tra 53 DTTS năm 2024.
Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm UBDT Nông Thị Hà phát biểu tại Hội nghị tập huấn
Các nội dung được giảng viên TCTK trình bày tại Hội nghị tập huấn gồm: Xác định hộ dân cư và nhân khẩu thực tế thường trú tại hộ; giới thiệu và hướng dẫn các phiếu điều tra về thu thập thông tin lập bảng kê hộ dân cư, các thông tin về thành viên hộ (Thông tin chung, y tế, giáo dục, tình trạng hôn nhân; tình trạng việc làm; sinh đẻ và sử dụng biện pháp tránh thai; thông tin về người chết của hộ; nhà ở, điều kiện sinh hoạt và nhu cầu vay vốn; tình hình văn hóa xã hội và tiếp cận dịch vụ công); phỏng vấn xã/phường/thị trấn; hướng dẫn sử dung trang Web tác nghiệp điều tra và phần mềm CAPI. Trong quá trình tập huấn, các giảng viên TCTK tập trung nhấn mạnh vào những điểm mới, những nội dung cần chú trọng của phương án điều tra, những lưu ý quan trọng trong các câu hỏi, những sai sót mà các điều tra viên thường mắc phải để bảo đảm thông tin thu được có chất lượng tốt nhất. Bên cạnh đó, những bài tập tình huống thực tế, những trường hợp đặc biệt cần lưu ý cũng được các giảng viên đưa ra để thống nhất xử lý tại 54 tỉnh, thành phố.
Giảng viên TCTK trình bày chuyên đề tại Hội nghị tập huấn
Điều tra, thu thập thông tin về thực trạng kinh tế - xã hội của 53 DTTS năm 2024 là cuộc điều tra toàn bộ kết hợp điều tra chọn mẫu. Điều tra toàn bộ được thực hiện tại tất cả các xã thuộc khu vực III, khu vực II, khu vực I theo Quyết định số 861/QĐ-TTg và các xã không thuộc các khu vực trên nhưng có địa bàn DTTS được chọn điều tra để thu thập các chỉ tiêu về dân số theo DTTS. Điều tra chọn mẫu được thực hiện trên phạm vi tương tự như Điều tra toàn bộ, được phân bổ bảo đảm mức độ đại diện đến cấp huyện về một số chỉ tiêu nhân khẩu học của các dân tộc nói chung và từng DTTS chủ yếu trong huyện nói riêng. Riêng đối với DTTS có quy mô dân số dưới 10.000 người trên toàn quốc theo kết quả Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019 sẽ tiến hành điều tra toàn bộ những hộ thuộc nhóm DTTS này tại địa bàn vùng DTTS. Cuộc điều tra này sử dụng phương pháp thu thập thông tin trực tiếp.
Thông tin điều tra giúp cho việc xây dựng và hoạch định chính sách phát triển kinh tế - xã hội cho các vùng DTTS hiệu quả hơn.
Với tinh thần làm việc khẩn trương, nghiêm túc, Hội nghị tập huấn điều tra thu thập thông tin về thực trạng kinh tế - xã hội của 53 DTTS năm 2024 đã hoàn thành các nội dung theo đúng kế hoạch và thành công tốt đẹp./.